Για να δικαιολογήσουν την σκεπτική μεταλλαγή τους.

Για να δικαιολογήσουν την σκεπτική μεταλλαγή τους.

Η «θεωρία της γνωστικής ασυμφωνίας» δημοσιεύτηκε το 1957 από τον καθηγητή της ψυχολογίας στο ΜΙΤ Λίον Φέστινγκερ, ο οποίος έδειξε ότι οι άνθρωποι, κάτω από ορισμένες συνθήκες, αντί να προσαρμόζουν την συμπεριφορά τους έτσι ώστε να ταιριάζει στις πεποιθήσεις τους, αυτοί προσαρμόζουν τις πεποιθήσεις τους έτσι ώστε να ταιριάζουν στη συμπεριφορά τους και αυτό ενάντια στην λογική σειρά των πραγμάτων. Μετά από σειρά πειραμάτων ο Λίον Φέστινγκερ μας παρέδωσε μαζί με τη θεωρία του περί της «γνωστικής ασυμφωνίας» και τον αφορισμό:

«Τα ανθρώπινα όντα ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ.
Επιδίδονται στην πλέον θαυμαστή πνευματική άσκηση,
κι όλα αυτά μόνο και μόνο για να δικαιολογήσουν
την σκεπτική μεταλλαγή τους.»
(L. Slater, Το κουτί της ψυχής 2009).

Η θεωρία της γνωστικής ασυμφωνίας 

• Συνεχώς προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε τις εμπειρίες μας, έτσι ώστε να έχουν νόημα για εμάς.

Σε ένα αξιομνημόνευτο πείραμα του 1959, ο ψυχολόγος Leon Festinger ζήτησε από τους συμμετέχοντες να εκτελέσουν μια σειρά από βαρετές διαδικασίες, όπως για παράδειγμα να γυρίζουν απλά ένα διακόπτη, για διάρκεια μιας ώρας. Στη συνέχεια ο κάθε συμμετέχον πληρώθηκε από 1 έως 20 δολάρια για να πει σε έναν επόμενο συμμετέχοντα – ερευνητή ότι η όλη εργασία ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Εκείνοι που πληρώθηκαν 1 δολάριο περιέγραψαν την εργασία ως πολύ πιο διασκεδαστική από ότι εκείνοι που πληρώθηκαν 20 δολάρια.

Το συμπέρασμα; Εκείνοι που πληρώθηκαν με περισσότερα χρήματα ένιωσαν ότι είχαν μια επαρκή δικαιολογία για το γεγονός ότι εκτελούσαν μια βαρετή εργασία για μια ώρα. Όμως εκείνοι που πληρώθηκαν μόνο ένα δολάριο, αισθάνθηκαν την ανάγκη να δικαιολογήσουν το χρόνο που ξόδεψαν, ώστε να μειώσουν το επίπεδο ασυμφωνίας μεταξύ των πεποιθήσεών τους και της συμπεριφοράς τους, λέγοντας πως η δραστηριότητα ήταν διασκεδαστική και επιμορφωτική. 

Με άλλα λόγια, προσπαθούμε να πείσουμε τον εαυτό μας ότι δε χάσαμε άδικα το χρόνο και τον κόπο μας όταν το αντίτιμο για την εργασία μας είναι ευτελές ή μηδαμινό. Σε αντίθεση με όσους θα περίμεναν ότι αυτή η απάντηση θα δίνονταν από αυτούς που πήραν τα περισσότερα χρήματα. www.psychology.com.gr