Στην διάλεξη «Τέχνη του Φωτός» ο Ν. Λυγερός συνομιλεί με την Ιφ. Γεωργιάδου.

Στην «Τέχνη του Φωτός» ο Νίκος Λυγερός 
συνομιλεί με την Ιφιγένεια Γεωργιάδου.

Ν. Λυγερός: Η Τεχνική είναι ένα ενδιάμεσο βήμα για να φτάσουμε σε αυτό που λέγεται ΤΕΧΝΗ. Αλλά η τέχνη όμως νομίζω ότι είναι απαραίτητο να δούμε ότι σβήνει την τεχνική. Δηλαδή ενώ δείχνει αυτό που βλέπουμε δεν δείχνει πως το κάνει…

Ιφιγένεια: Μπορούμε να δεχτούμε ότι η τεχνική έχει αυτοτέλεια;

Ν. Λυγερός: Βεβαίως, ας πούμε ότι ένα σφυρί παράγεται με τεχνικά μέσα…

Ιφιγένεια: Παράλληλα μπορούμε να δεχτούμε ότι η τέχνη δεν έχει αυτοτέλεια;

Ν.Λυγερός: Σωστά… αλλά δεν λέμε παράλληλα ….αλλά στο ταυτόχρονα θα συμφωνήσουμε. Είναι μία διαφοροποίηση και νομίζω επειδή το εργαλείο είναι εργαλείο και όχι έργο άρα η τεχνική θα μείνει στο στάδιο του εργαλείου ενώ η τέχνη θα φτάσει στο στάδιο του έργου.

Ιφιγένεια: Αναφέρατε προηγουμένως για την τεχνική που οδηγεί στην τέχνη και γι΄ αυτό πέρασε από το μυαλό μου η ερώτηση που έκανα.

Ν.Λυγερός: Δεν είναι ότι οδηγεί και μετά θα μου πεί για τα κύτταρα ...(απευθύνεται στον συνομιλητή του) γιατί αυτό θα ήταν λανθασμένη προσέγγιση ...θα έλεγε (ο συνομιλητής του) τελικά είναι η τεχνική που πηγαίνει στην τέχνη …απλώς είναι η τέχνη που στον βηματισμό της χρησιμοποιεί την τεχνική.

Ιφιγένεια: Μπορούμε να οδηγηθούμε …σε ένα ανώτερο επίπεδο και να μιλάμε για ταύτιση…

Σημείωση: Ο Αριστοτέλης είχε εισηγηθεί αυτή τη βασική αρχή που έμεινε γνωστή ως το "τόδε τι" τού Αριστοτέλους. Όταν δείξεις προς κάτι και το ταυτίσεις και πεις ότι: 
αυτό είναι "αυτό" και όχι κάτι άλλο, τότε το γνωρίζεις. 
Δηλαδή η γνώση έχει πάντοτε σχέση με κάποια ταύτιση. 
Από τη στιγμή που χάνεται η ταυτότητα ενός αντικειμένου, χάνεται και η γνώση. 
Εάν αυτό το τραπέζι δεν είναι αυτό το τραπέζι αλλά άλλο, τότε δεν το γνωρίζω. 
Δεν μπορώ να το ταυτίσω, σημαίνει: "δεν μπορώ να το γνωρίσω". 
Επομένως, η ταυτότητα ενός αντικειμένου ή όντος, είναι απαραίτητη προϋπόθεση 
για τη γνώση.

Τώρα, πώς ταυτίζουμε τα διάφορα αντικείμενα; 

(Αυτό έχει σχέση με τη γνωσιολογία της κάθε επιστήμης.  http://www.oodegr.com/oode/dogmat1/doc_gn1.htm#eksi

Ν.Λυγερός: Είναι σαν να μπερδεύετε την επινόηση με την κατανόηση. Έχει νόηση βέβαια μέσα…

Ιφιγένεια: Μιλάω για επινόηση…

Ν.Λυγερός: Ναι… αλλά αυτή η επινόηση …Από την τεχνική για να περάσετε σε αυτό που θέλετε υπάρχει ένας τρόπος…αυτό λέγεται Επιστήμη. Αλλά όχι από την τέχνη. Η επιστήμη όμως μπορεί να έχει μια ομορφιά τέχνης εφόσον έχει κάτι που δεν γινότανε πρίν.

Ιφιγένεια: Αυτό ίσως συσχετίζεται και με την αναφορά που έκανες προηγουμένως για τον χρόνο του χώρου, ότι μόνο έτσι μπορούμε να μιλάμε για τις εξισώσεις του φωτός.

Ν.Λυγερός: Ναι αλλά όχι μόνο του φωτός αλλά και τις γεωδαισιακές κινήσεις …για τον χωρόχρονο γενικότερα. Αυτό που θέλω είναι ότι το θέμα της ερμηνείας …και επανερχόμαστε στο θέμα του δημιουργού έχει ενδιαφέρον να αναλογιστούμε αν ο δημιουργός είναι παρατηρητής

 Αρα το θέμα μετά είναι αν το έργο που διατυπώνουμε η παράγουμε είναι αυτό που είναι παρατηρήσιμο …γιατί αυτό που λέγαμε στο θέμα της μέτρησης …την ώρα που μετράμε τα φωτόνια μέσα σε ένα φωτοπολλάπλασιαστή η σε κάποια φάση μπορούμε να φωτογραφίζουμε με σχεδόν καθόλου φώς …είναι ότι την ώρα που το κάνουμε πρέπει να θυμόμαστε ότι πετάμε φώς …άρα όλος ο προβληματισμός της θεωρίας της κβαντικής είναι …ότι το αντικείμενο που εξετάζουμε είναι όσο μικρό … που την ώρα… που το εξετάζουμε επηρεάζουμε το αντικείμενο …γι΄αυτό θα περάσουμε στο στάδιο του Heiseberg που θα πεί υπάρχει κάποια βάση …εντάξει θα το σταματήσουμε αυτό και θα εξετάσουμε το παρατηρήσιμο …όχι το μη παρατηρήσιμο.

Ιφιγένεια: Το παρατηρήσιμο ως οντότητα;

Ν.Λυγερός: Όχι ακριβώς ως οντότητα αλλά ως οντολογική προσέγγιση …δεν έχει τελεολογία …έχει μόνο οντολογία… άρα αναζητάμε το θέμα της οντότητας …γιατί τελικά δεν έχουμε πρόσβαση στην άλλη οντότητα άρα έχοντας πρόσβαση μόνο στο ίχνος της οντότητας λέμε στο τέλος …το ίχνος είναι η οντότητα… δεν έχω τίποτα άλλο … Θυμάστε είναι εκείνο το περίφημο συμβάν που γίνεται στον Βολταίρο με τον Ζαντίν όπου λέει στον ήρωα να τον ρωτήσουν πράγματα …αλλά πρίν τον ρωτήσουν λέει ψάχνετε το άλογο που είναι αυτό το χρώμα, περπατάει έτσι, κάνει αυτό και του λένε το είδες… και τον βάζουν φυλακή. Αυτός δεν το είδε. Έχει δεί μόνο τα ίχνη, έχει δεί μόνο το πέρασμα κάτω ,έχει αφήσει ένα κομμάτι λευκό πάνω στους στάβλους και προσπαθεί να το αναλύσει. Ο Βολταίρος προσπαθεί να δείξει με αυτό τον τρόπο ,ότι πολλές φορές η ανακατασκευή από τα ίχνη είναι περισσότερο πειστική από την παρατήρηση.

Ιφιγένεια: Εδώ μιλάμε για συνείδηση.

Ν.Λυγερός: Ναι…ο άλλος δεν πείθεται ότι δεν το είδες. Στην Κβαντική μηχανική αν θυμάστε κάνουμε στατιστική ενός γεγονότος .Είναι αστείο άμα το σκεφτείτε δηλαδή πώς να κάνεις στατιστική… και όμως αυτό κάνεις .Αρα η ιδέα είναι ότι αποφασίζουμε σε κάποια φάση ότι ασχολούμαι με αυτό που παρατηρώ. Μετά είναι πως το ερμηνεύω. Ξαναερχόμαστε σε μία άλλη οντότητα και είναι αυτή που θα μας επιτρέψει να δημιουργήσουμε το νοητικό σχήμα.

ΤΟ ΕΡΓΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΤΟ ΟΝ.

Ένα τοπικό όραμα των πραγμάτων δεν προσφέρει και πολλές προοπτικές.
Διότι έχει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του ορίζοντα.
Εφόσον δεν μπορεί να δει παραπέρα, θεωρεί ότι δεν υπάρχει παραπέρα.
Όμως στο επίπεδο της ανθρωπότητας, μόνο το παραπέρα έχει πραγματική σημασία.
Το να αποδεχτούμε ότι ανήκουμε σε ένα γραμμικό τμήμα του χρόνου
δεν επιτρέπει καμιά μανούβρα τακτικής και ακόμα λιγότερο στρατηγικής.
Ενώ η συνειδητοποίηση ότι ανήκουμε στην ανθρωπότητα
εξουδετερώνει το πρόβλημα του ορίζοντα.
Εργαζόμαστε σ’ ένα πλαίσιο που είναι προσβάσιμο μόνο για το έργο.
Και είναι με αυτή την έννοια που το έργο δημιουργεί το ον.

Το ον μετατρέπεται σε ανθρώπινο ον μέσω του έργου
που αποτελεί μία συμβολή για την ανθρωπότητα.
Εισερχόμαστε, λοιπόν, στο εξής νοητικό σχήμα:
μια τοπική κίνηση μπορεί να έχει ολικές επιπτώσεις.

Σύμφωνα με τη στρατιωτική στρατηγική
όπου μία κίνηση θεωρείται καλή,
όταν προκαλεί ενόχληση στον αντίπαλο,
όπως είπε ο σκακιστής Emanuel Lasker,
πρέπει αυτή τη φορά να επιλέξουμε τις κινήσεις
που έχουν επιπτώσεις στην ανθρωπότητα
εάν πραγματικά θέλουμε να γίνουμε άνθρωποι.

Ιφιγένεια: Δεν έχουμε την έννοια της ταυτότητας;

Ν.Λυγερός: Όχι… όχι….
Ο καλλιτέχνης μέσω της τέχνης κάνει το ΠΡΕΠΟΝ.
Ο Ιησούς Χριστός αυτό που έκανε δεν ήταν παραγγελία;
Ήταν μόνο παραγγελία...ήταν το ΠΡΕΠΟΝ...

Δεν πρέπει να υπάρχει ΠΡΕΠΕΙ ...αλλά
μετά το έργο υπάρχει το ΠΡΕΠΟΝ...
Και το ΠΡΕΠΟΝ το δίνει η ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ.

Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: 
«Η τέχνη του φωτός» 05/06/2014

ΑΠΟ ΤΟ ΜΗΔΕΝ ΣΤΟ ΑΠΕΙΡΟ: ΕΡΕΥΝΑ - ΜΕΛΕΤΗ - ΠΟΙΗΣΗ