..jpg)
Βυζαντινό αντίγραφο του 7ου αι.
Παναγίας Αγιοσορίτισσας (λεπτομέρεια).
Santa Maria del Rosario
Σ’ αυτόν τον εικονογραφικό τύπο η Παναγία είναι χωρίς βρέφος, όρθια ή τις περισσότερες φορές ως την μέση. Αν και κοιτάει τον παρατηρητή, είναι ελαφρά γυρισμένη πλάγια και κρατάει τα χέρια σηκωμένα στο ύψος του στήθους σε στάση προσευχής, οπότε ανήκει στον τύπο της Δεομένης.
Ονομάστηκε Αγιοσορίτισσα επειδή το πρωτότυπο φυλασσόταν στον ναό των Χαλκοπρατείων στην Κωνσταντινούπολη, όπου υπήρχε το θεομητορικό κειμήλιο της Αγίας Ζώνης (Αγία Σορός). Τα ίχνη του πρωτοτύπου χάθηκαν κατά την εικονομαχία. Στη Ρώμη αυτός ο τύπος λέγεται Παναγία Συνήγορος (Madonna Avvocata).
Σύμφωνα με παράδοση του 11ου αιώνα η Παναγία Αγιοσορίτισσα ήταν μια αχειροποίητος εικόνα. Όταν ο ευαγγελιστής Λουκάς, κατά παραγγελία των Αποστόλων, ετοίμαζε τα χρώματα για να αρχίσει να ζωγραφίζει την Θεοτόκο, η εικόνα σχηματίστηκε θαυματουργικά από μόνη της στο τελάρο. Έτσι θεωρούνταν αχειροποίητος ή αποδιδόταν στον ευαγγελιστή Λουκά.
Βυζαντινό αντίγραφο του 7ου αιώνα της πρωτότυπης Παναγίας της Αγιοσορίτισσας, από τις ελάχιστες βυζαντινές εικόνες που διασώθηκαν από την περίοδο της Εικονομαχίας, φυλάσσεται στη Ρώμη, στην εκκλησία των Δομινικανών καλογριών Santa Maria del Rosario, όπου, κατά την ιστορική παράδοση, την έφεραν στην Ιταλία, μοναχοί και μοναχές που εγκατέλειψαν την Κωνσταντινούπολη για την Ιταλία, μετά το διάταγμα του Λέοντος Γ', το 728, με το οποίο απαγόρευε την ανάρτηση εικόνων.
H Αγιοσορίτισσα είναι εικονογραφικός τύπος της Παναγίας, σύμφωνα με τον οποίο η Θεομήτωρ απεικονίζεται συνήθως ολόσωμη, στραμένη πλαγίως (είτε αριστερά, είτε δεξιά) κατά τρία τέταρτα, δεομένη με τα χέρια της στο ίδιο ύψος, ή με το ένα χέρι πιο χαμηλά.
Η ονομασία Αγιοσορίτισσα δεν συνδέεται με κάποια ιδιότητα της Παναγίας, αλλά με κάποιο τοπωνύμιο. Συγκεκριμένα προέρχεται από την άγια σορό , κιβώτιο πολυτελώς κατασκευασμένο και διακοσμημένο στο οποίο βρισκόταν η αγία Ζώνη της Θεοτόκου και το οποίο βρισκόταν στο ναό της Θεοτόκου ο οποίος βρισκόταν κοντά στο ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, στη συνοικία των Χαλκοπρατείων.
Διάδοση και παραλλαγές
Η παλαιότερη απεικόνιση της Παναγίας αυτού του τύπου είναι ψηφιδωτό του 5ου αι., της βόρειας μικρής κιονοστοιχίας στο ναό του Αγίου Δημητρίου της Θεσσαλονίκης. Πιθανώς αντέγραφε φορητή εικόνα. Απεικονίσεις της Αγιοσορίτισσας έχουμε σε σφραγιδες και μολυβδόβουλλα από τον 10ο αι. και νομίσματα όπως του 12ου αι.(Μανουήλ Α' Κομνηνός), του 13ου (Θεόδωρος Κομνηνός-Δούκας), καθώς και σε εικόνες, π.χ της Ιεράς Μονής του Σινά, της Ρώμης, στον καθεδρικό ναό του Φράιζινγκ.
Βασική παραλλαγή είναι ο τύπος της Χυμευτής, ίσως από κάποια χυμευτή ή σμαλτωμένη εικόνα.
Πηγές
Καλοκύρης, Κωνσταντίνος Δ. (1972). Η Θεοτόκος εις την εικονογραφίαν Ανατολής και Δύσεως. Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, σελ. 70.
Σαμολαδά, Αγνή (2007). Ο ευαγγελιστής Λουκάς ζωγράφος της Παναγίας. Κύρια μεταπτυχιακή εργασία. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, σελ. 31.
Διάλογοι FB
Valeria Raikou 14 Αυγούστου 2015: «Νενίκηνται της φύσεως οι όροι εν σοι, παρθένε άχραντε· παρθενεύει γαρ τόκος, και ζωήν προμνηστεύεται θάνατος. Η μετά τόκον παρθένος και μετά θάνατον ζώσα, σώζοις αεί, Θεοτόκε, την κληρονομίαν σου»... Ο θάνατος δεν είναι πια θάνατος. Ο θάνατος καταυγάζεται από την αιωνιότητα και την αθανασία. Δεν είναι πια διχασμός αλλά ένωση, δεν είναι λύπη αλλά χαρά, δεν είναι ήττα αλλά νίκη. Η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι ένας «ζωηφόρος θάνατος», και όποιος αγαπά και εμπιστεύεται τη ζωή του στα χέρια Εκείνης, τότε βρήκε το μονοπάτι που οδηγεί στον Παράδεισο, στην αιώνια ζωή...!
Valeria Raikou: Να σε σκέπει νύχτα μέρα καλή μου Σοφία... 14 Αυγούστου 2015 στις 11:53 μ.μ.
Σοφία Ντρέκου: Βαλέριά μου... έχω κάνει ένα αφιέρωμα σε αυτήν την εικόνα της Θεοτόκου. Σ'ευχαριστώ που μου το υπενθύμισες. Πρόσθεσα και την δική σου ανάρτηση :) Να ευλογεί η Παναγία μας την κάθε μέρα σου καλή μου Βαλέρια!! (Santa Maria del Rosario) 15 Αυγούστου 2015 στις 1:56 π.μ.
Valeria Raikou: Ευχαριστώ από καρδιάς για την ευγενική σου χειρονομία γλυκιά μου Σοφία....σπάνιας ομορφιάς εικόνα σαν την όμορφη κι ευαίσθητη ψυχή σου... 15 Αυγούστου 2015 στις 1:52 π.μ.
Η ΑΓΙΟΣΟΡΙΤΙΣΣΑ
Σ’ αυτόν τον εικονογραφικό τύπο η Παναγία είναι χωρίς βρέφος, όρθια ή τις περισσότερες φορές ως την μέση. Αν και κοιτάει τον παρατηρητή, είναι ελαφρά γυρισμένη πλάγια και κρατάει τα χέρια σηκωμένα στο ύψος του στήθους σε στάση προσευχής, οπότε ανήκει στον τύπο της Δεομένης.
Ονομάστηκε Αγιοσορίτισσα επειδή το πρωτότυπο φυλασσόταν στον ναό των Χαλκοπρατείων στην Κωνσταντινούπολη, όπου υπήρχε το θεομητορικό κειμήλιο της Αγίας Ζώνης (Αγία Σορός). Τα ίχνη του πρωτοτύπου χάθηκαν κατά την εικονομαχία. Στη Ρώμη αυτός ο τύπος λέγεται Παναγία Συνήγορος (Madonna Avvocata).
Σύμφωνα με παράδοση του 11ου αιώνα η Παναγία Αγιοσορίτισσα ήταν μια αχειροποίητος εικόνα. Όταν ο ευαγγελιστής Λουκάς, κατά παραγγελία των Αποστόλων, ετοίμαζε τα χρώματα για να αρχίσει να ζωγραφίζει την Θεοτόκο, η εικόνα σχηματίστηκε θαυματουργικά από μόνη της στο τελάρο. Έτσι θεωρούνταν αχειροποίητος ή αποδιδόταν στον ευαγγελιστή Λουκά.
Βυζαντινό αντίγραφο του 7ου αι.
της Παναγίας Αγιοσορίτισσας. Φυλάσσεται στην Ρώμη.
Βυζαντινό αντίγραφο του 7ου αιώνα της πρωτότυπης Παναγίας της Αγιοσορίτισσας, από τις ελάχιστες βυζαντινές εικόνες που διασώθηκαν από την περίοδο της Εικονομαχίας, φυλάσσεται στη Ρώμη, στην εκκλησία των Δομινικανών καλογριών Santa Maria del Rosario, όπου, κατά την ιστορική παράδοση, την έφεραν στην Ιταλία, μοναχοί και μοναχές που εγκατέλειψαν την Κωνσταντινούπολη για την Ιταλία, μετά το διάταγμα του Λέοντος Γ', το 728, με το οποίο απαγόρευε την ανάρτηση εικόνων.
Η βυζαντινή Αγιοσορίτισσα φυλάσσεται στην Santa Maria del Rosario
πίσω από ένα σιδερένιο πλαίσιο κατάφορτη από κοσμήματα και αναθήματα
H Αγιοσορίτισσα είναι εικονογραφικός τύπος της Παναγίας, σύμφωνα με τον οποίο η Θεομήτωρ απεικονίζεται συνήθως ολόσωμη, στραμένη πλαγίως (είτε αριστερά, είτε δεξιά) κατά τρία τέταρτα, δεομένη με τα χέρια της στο ίδιο ύψος, ή με το ένα χέρι πιο χαμηλά.
Η ονομασία Αγιοσορίτισσα δεν συνδέεται με κάποια ιδιότητα της Παναγίας, αλλά με κάποιο τοπωνύμιο. Συγκεκριμένα προέρχεται από την άγια σορό , κιβώτιο πολυτελώς κατασκευασμένο και διακοσμημένο στο οποίο βρισκόταν η αγία Ζώνη της Θεοτόκου και το οποίο βρισκόταν στο ναό της Θεοτόκου ο οποίος βρισκόταν κοντά στο ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, στη συνοικία των Χαλκοπρατείων.
Διάδοση και παραλλαγές
Η παλαιότερη απεικόνιση της Παναγίας αυτού του τύπου είναι ψηφιδωτό του 5ου αι., της βόρειας μικρής κιονοστοιχίας στο ναό του Αγίου Δημητρίου της Θεσσαλονίκης. Πιθανώς αντέγραφε φορητή εικόνα. Απεικονίσεις της Αγιοσορίτισσας έχουμε σε σφραγιδες και μολυβδόβουλλα από τον 10ο αι. και νομίσματα όπως του 12ου αι.(Μανουήλ Α' Κομνηνός), του 13ου (Θεόδωρος Κομνηνός-Δούκας), καθώς και σε εικόνες, π.χ της Ιεράς Μονής του Σινά, της Ρώμης, στον καθεδρικό ναό του Φράιζινγκ.
Βασική παραλλαγή είναι ο τύπος της Χυμευτής, ίσως από κάποια χυμευτή ή σμαλτωμένη εικόνα.
Πηγές
Καλοκύρης, Κωνσταντίνος Δ. (1972). Η Θεοτόκος εις την εικονογραφίαν Ανατολής και Δύσεως. Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, σελ. 70.
Σαμολαδά, Αγνή (2007). Ο ευαγγελιστής Λουκάς ζωγράφος της Παναγίας. Κύρια μεταπτυχιακή εργασία. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, σελ. 31.
Πηγή: Ιφιγένεια Γεωργιάδου «Από το Στιγμιαίο στο Άπειρο» Σοφία Ντρέκου
Αναδημοσιεύτηκε: http://www.sophia-ntrekou.gr/2019/09/agiosoritissa.html
Valeria Raikou 14 Αυγούστου 2015: «Νενίκηνται της φύσεως οι όροι εν σοι, παρθένε άχραντε· παρθενεύει γαρ τόκος, και ζωήν προμνηστεύεται θάνατος. Η μετά τόκον παρθένος και μετά θάνατον ζώσα, σώζοις αεί, Θεοτόκε, την κληρονομίαν σου»... Ο θάνατος δεν είναι πια θάνατος. Ο θάνατος καταυγάζεται από την αιωνιότητα και την αθανασία. Δεν είναι πια διχασμός αλλά ένωση, δεν είναι λύπη αλλά χαρά, δεν είναι ήττα αλλά νίκη. Η Κοίμηση της Θεοτόκου είναι ένας «ζωηφόρος θάνατος», και όποιος αγαπά και εμπιστεύεται τη ζωή του στα χέρια Εκείνης, τότε βρήκε το μονοπάτι που οδηγεί στον Παράδεισο, στην αιώνια ζωή...!
Valeria Raikou: Να σε σκέπει νύχτα μέρα καλή μου Σοφία... 14 Αυγούστου 2015 στις 11:53 μ.μ.
Σοφία Ντρέκου: Βαλέριά μου... έχω κάνει ένα αφιέρωμα σε αυτήν την εικόνα της Θεοτόκου. Σ'ευχαριστώ που μου το υπενθύμισες. Πρόσθεσα και την δική σου ανάρτηση :) Να ευλογεί η Παναγία μας την κάθε μέρα σου καλή μου Βαλέρια!! (Santa Maria del Rosario) 15 Αυγούστου 2015 στις 1:56 π.μ.
Valeria Raikou: Ευχαριστώ από καρδιάς για την ευγενική σου χειρονομία γλυκιά μου Σοφία....σπάνιας ομορφιάς εικόνα σαν την όμορφη κι ευαίσθητη ψυχή σου... 15 Αυγούστου 2015 στις 1:52 π.μ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.