Το τραγούδι της νύμφης-ψυχής στην ένωση της με τον Νυμφίο στη σκοτεινή νύχτα της ψυχής.

Το τραγούδι της νύμφης-ψυχής 

στην ένωση της με τον Νυμφίο 

στη σκοτεινή νύχτα της ψυχής.

Άγιος Ιωάννης του Σταυρού

Επιμέλεια: Ιφ. Γεωργιάδου - Σ. Ντρέκου

Μέσα σε νύχτα σκοτεινή,
Με ανυπόμονη φλογερή αγάπη,

Ω, πόσο ευτυχισμένη μοίρα!
προχώρησα απαρατήρητος,
καθώς ο οίκος μου αναπαύεται.

Στο σκοτάδι και την ασφάλεια.
Από τη μυστική κλίμακα καλυμμένος,
Ω, πόσο ευτυχισμένη μοίρα!

Στο σκοτάδι και την απόκρυψη προχώρησα
καθώς ο οίκος μου αναπαύεται.

Σε εκείνη την ευτυχισμένη νύχτα προχώρησα,
μυστικά, δίχως να με βλέπει κάνεις.

Δίχως να βλέπω κανένα
ούτε καν τον εαυτό μου,
δίχως άλλο φως η οδηγό.
Εκτός απ αυτό που έκαιγε στην καρδιά μου.

Εκείνο το φως με καθοδήγησε
Πιο σίγουρο κι απ το μεσημεριανό ήλιο

Στον τόπο όπου Εκείνος με περίμενε,
Τον όποιο γνώριζα καλά,
και όπου κάνεις δεν εμφανίστηκε.

Ω, καθοδηγήτρια νύχτα
Ω, νύχτα ομορφότερη απ την αυγή
Ω, νύχτα που ένωσες
Τον εραστή με την αγαπημένη Του
και τον άλλαξες μέσα στην αγάπη της.

Στην ανθοστόλιστη καρδιά μου,
σε Εκείνον μόνο αφιερωμένη
Εκεί αναπαύτηκε και κοιμήθηκε
Και Τον αγάπησα, και το κυμάτισμα
των κέδρων τον δρόσισε.

Καθώς τα μαλλιά Του κυμάτιζαν στο αεράκι,
Εκείνο που φύσηξε από τον πυργίσκο,
Με χτύπησε στο λαιμό.

Με το ευγενικό Του χέρι,
και οι αισθήσεις με εγκατέλειψαν.

Συνέχισα χαμένος στη λήθη,
Το κεφάλι μου ακουμπούσε στην αγάπη μου
Χαμένος απ όλα κι απ τον εαυτό μου.

Ανάμεσα στις ξεχασμένες ορχιδέες
έδιωξα όλες μου τις έγνοιες.

«Η Σκοτεινή Νύχτα της Ψυχής» (Πνευματικό άσμα)
Αγίου Ιωάννη του Σταυρού

Άγιος Ιωάννης του Σταυρού

Ο Χουάν νετ Γιέπες υ Αλβουρέλ, αυτό ήταν το κοσμικό όνομα του Αγ. Ιωάννη, γεννήθηκε στο Χοντιβέρος το 1542, ένα μικρό χωριό ανάμεσα στην Άβιλα και τη Σαλαμάνεια, στη Λα Μαράνα της παλιάς Καστίλης. Ο πατέρας του υπήρξε γόνος καλής οικογένειας, ενώ πολλοί από τους συγγενείς του κατείχαν εκκλησιαστικά αξιώματα στο Τολέδο, στο Τορέγιος ακόμα και στην Ιερά Εξέταση, ενώ άλλοι ασχολούνταν με το εμπόριο μετάξης.

Παρόλο το λαμπρό μέλλον που υποσχόταν το περιβάλλον του, ο Γκονράλο ντε Γιέπες, πατέρας του Ιωάννη, έρχεται σε σύγκρουση με τους συγγενείς του και ερωτευμένος με την Καταλίνα Αλβαρέζ, εγκαταλείπει το Τολέδο για να εγκατασταθεί στο Χοσντιβέρος, σαν απλός υφαντής μεταξιού. Πεθαίνει ένα μήνα περίπου μετά την γέννηση του μικρού Ιωάννη. 

Έτσι η Καταλίνα Αβαρέζ με τον Ιωάννη βρέφος στα χέρια και τα άλλα δύο αδέλφια στο πλάι διασχίζει με τα πόδια την Νέα Καστίλη σε μια πορεία διακοσίων περίπου μιλίων, προκειμένου να αναζητήσει πόρους για να θρέψει τα παιδιά της. 

Επιστρέφει απογοητευμένη στο Χοντιβέρος, όπου ο Ιωάννης θα περάσει πολύ δύσκολα τα πέντε πρώτα χρόνια της παιδικής του ηλικίας, κάτω από την σκιά της παγωμένης οροσειράς της Σιέρα ντε Γκρέντος.

Μετά τον θάνατο του δεύτερου αδερφού του από τις κακουχίες η Καταλίνα φεύγει από το Αρεβάλο και κατόπιν για την Μεδίνα ντελ Κάμπο.

Εκεί ο Ιωάννης μπαίνει αναγκαστικά στην επίβλεψη του ορφανοτροφείου προκειμένου να ντυθεί, να τραφει και να διδαχθεί ανάγνωση και γραφή. 

Έγινε διαδοχικά ξυλουργός, τυπογράφος, ξυλογλύπτης αλλά τελικά καταλήγει σε ένα ίδρυμα για τους φτωχούς, ουσιαστικά νοσοκομείο για δερματικά νοσήματα.

Η γρηγοράδα και η οξύνοιά του δεν έμειναν απαρατήρητες από τον διευθυντή του νοσοκομείου, ο οποίος φρόντισε για την εισαγωγή του σε κολέγιο των Ιησουϊτών. Έμεινε εκεί για τέσσερα χρόνια κατά την οποία διδάχτηκε λατινικά, γραμματική, ιστορία και φιλολογία με ιδιαίτερη έμφαση στον Βιργίλιο, τον Οράτιο, τον Σενέκα και τον Κικέρωνα. 

΄Όταν τελείωσε τις σπουδές του του προτείνεται η θέση του ιερέα σε ένα παρεκκλήσι του νοσοκομείου. Όμως η καρδιά του νέου ήταν ήδη φευγάτη σε κόσμους μακρινούς. 

Φεύγει νύχτα από το νοσοκομείο για να αποφύγει την αντίθεση του διευθυντή και χτυπά την πύλη της Καρμηλίτικης μονής της Σάντα-Άννα. Μόλις 21 ετών παίρνει το χρίσμα του Τάγματος της Ευλογημένης Παρθένας. 

Το 1564 ολοκληρώνει τις σπουδές του στο φημισμένο πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα όπου μυείται στην σκέψη του Αριστοτέλη, του Ακινάτη, του Πλάτωνα και του Αγ. ΑυΑυγουστίνου.

Αντίθετα από ότι θα περίμενε κανείς, όλη αυτή η γνώση προκάλεσε ιδιαίτερη έλξη στο ανήσυχο νου του νεαρού σπουδαστή. Τη χρησιμοποίησε αλλά μόνο σαν σκελετό, σαν πλαίσιο καταγραφής της εσωτερικής εμπειρίας, εκείνης της νοητικής προσευχής που αποκαλούμε σήμερα μυστικισμό.

Το σημείο καμπής στην ζωή του Ιωάννη έρχεται τον Σεπτέμβριο του 1567 όταν φθάνει στην Μεδίνα η Τερέζα του Ιησού, προκειμένου να αναμορφώσει τους Καρμελίτες σύμφωνα με τον παλιό κανόνα. 

Πρόθυμος και ανυπόμονος να ακολουθήσει τους αυστηρούς ασκητικούς κανόνες του αναμορφωμένου Τάγματος ο Ιωάννης επιστρέφει για άλλη μια φορά στην Σαλαμάνκα προκειμένου να παρακολουθήσει ένα μονοετές τμήμα θεολογίας. 

Στο μεταξύ η Τερέζα της Άβιλα κάνει τις αναγκαίες κινήσεις για την ίδρυση μιας μονής, στην οποία η ζωή των αδελφών βασίζεται στον αρχικό ασκητικό κανόνα, απαλλαγμένη από τις πολυτέλειες και την καλοπέραση των μοναχών της εποχής. Το καλοκαίρι του 1568 ο Ιωάννης αφήνει για τελευταία φορά την Σαλαμάνκα και επιστρέφει στην Μεδίνα, όπου οι εργασίες για το χτίσιμο της νέας μονής προχωρούν γοργά.

Από εδώ και πέρα η ζωή του είναι πολυτάραχη, γεμάτη αντιθέσεις ανάμεσα σε στοχαστικά διαλείμματα καταγραφής της εσωτερικής εμπειρίας του. Κατηγορείται από τους επικριτές του για Ησυχασμό. Παρ’ όλο που αντικρούει τις κατηγορίες, η καχυποψία της αίρεσης θα τον βαραίνει και μετά τον θάνατό του, με τις ανάλογες επιπτώσεις στο συγγραφικό του έργο. Την μεγαλύτερη αντίσταση στις ιδέες του θα αντιμετωπίσει από τους ίδιους τους Καρμελίτες, που σαφώς ήταν δυσαρεστημένο με τις απόψεις και ιδέες του για αγνό ασκητικό βίο, αλλά και την απέχθεια με την οποία αντιμετώπιζε ο Ιωάννης κάθε είδους εμπλοκή της Εκκλησίας στις πολιτικές συνωμοσίες. Αποκορύφωμα της αντίθεσης είναι η φυλάκισή του. Τον Ιανουάριο του 1576 απαγάγεται και φυλακίζεται στη Μεδίνα, για να αφεθεί μετά από λίγο ελεύθερος.

Το 1581 ταξιδεύει στην Άβιλα όπου βλέπει την Αγία Τερέζα για τελευταία φορά. Από εκεί και πέρα για μια δεκαετία ιδρύει μονές και πρεσβύτερα στην Μαλάγα, την Παστράνα, την Λισαβόνα, την Κόρντοβα, την Μαδρίτη. Το 1591 καθαιρείται από όλα του τα αξιώματα και στέλνεται σαν απλός μοναχός στην Λα Πενουέλα κοντά στην Μπουέζα. Στις 28 Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους κάνει το τελευταίο του ταξίδι για την Ουμπέντα, όπου θα πεθάνει λίγους μήνες αργότερα.

Η μνήμη του Ιωάννη θα αποκατασταθεί ουσιαστικά σχεδόν μετά από έναν αιώνα, το 1594, όταν ανακηρύσσεται όσιος από τον Πάπα Κλήμη Α'.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του Ιωάννου του Σταυρού ήταν γεμάτα θαύματα για όσους βρισκόντουσαν κοντά του. Λέγεται πως στη Σεγκόβια μεθυστικές μυρουδιές και λαμπερά φώτα παρατηρούνταν να βγαίνουν από το κελί του, ενώ όταν προσευχόταν κυριολεκτικά ανυψωνόταν από το έδαφος. Επίσης λέγεται ότι ήταν προικισμένος με δύναμη να απομακρύνει τις καταιγίδες ή να σταματά τις φωτιές. Ο ίδιος από όλα αυτά το μόνο που παραδέχτηκε ήταν το όραμά του εσταυρωμένου Χριστού που παρουσιάστηκε μπροστά του κατά την διάρκεια της προσευχής του.

Όπως και να το δει κανείς όμως, η ίδια η ζωή του Ιωάννη είναι ένα θαύμα διαρκούς και σταθερής απορρόφησης από τον θεό και μόνο. Είτε λοιπόν αληθεύουν όλα όσα λέγονται γι’ αυτόν, είτε όχι, και μόνο η ζωή του είναι ένα παράδειγμα σταθερής και ακλόνητης αφοσίωσης του ανθρώπου στις πνευματικές όψεις της ύπαρξης του, στην ίδια την Θεότητα. Γι’ αυτό και μόνο είναι ένα φωτεινό παράδειγμα για τις κατοπινές γενιές πνευματικών ανθρώπων. Μια ατραπός, ένα ορόσημα στον δρόμο για την τελείωση…

Η Ανάβαση στο όρος Κάρμηλο και η σκοτεινή Νύχτα της Ψυχής
είναι τα μόνο έργα που διασώθηκαν. (ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ)

Ποιήματα του Αγίου Ιωάννη του Σταυρού από το βιβλίο

«Η σκοτεινή νύχτα της ψυχής», εκδόσεις Ιάμβλιχος, 1994

IV
Εκείνο το φως με καθοδήγησε
Πιο σίγουρο κι απ' το μεσημεριανό ήλιο
Στον τόπο όπου Εκείνος με περίμενε,
Τον οποίο γνώριζα καλά,
και όπου κανείς δεν εμφανίστηκε.

VI
Στην ανθοστόλιστη καρδιά μου,
σε Εκείνον μόνο αφιερωμένη.
Εκεί αναπαύθηκε και κοιμήθηκε’
Και Τον αγάπησα, και το κυμάτισμα
των κέδρων τον δρόσισε.

VII
Καθώς τα μαλλιά Του κυμάτιζαν στο αεράκι
Εκείνο που φύσηξε από τον πυργίσκο,
Με χτύπησε στο λαιμό.
Με το ευγενικό Του χέρι,
και οι αισθήσεις με εγκατέλειψαν.

VIII
Συνέχισα χαμένος στη λήθη,
Το κεφάλι μου ακουμπούσε στην αγάπη μου’
Χαμένος απ' όλα κι απ' τον εαυτό μου.
Ανάμεσα στις ξεχασμένες ορχιδέες
έδιωξα όλες μου τις έγνοιες.

Άγιος Ιωάννης του Σταυρού

Επιμέλεια/πηγή: Ιφιγένεια Γεωργιάδου - Σοφία Ντρέκου
ifigeneia-georgiadou-math.blogspot.gr

Δείτε ακόμη:

• Ιδού Ο Νυμφίος έρχεται! Όταν ανοίξουμε την καρδιά μας στον θείο έρωτα
• Τα μάτια σου τα χαμογελαστά, διαπερνούν με φώς ακόμα και τις μαύρες τρύπες
• Με Πόνο Ανατρεπτικό της Δυσκολίας της Ζωή σου
• Μοναδικών υπερβαλλόντων επιρροών
• Δεν κατάλαβα αν προσεύχεσαι, ή αν τραγουδάς για τους συνανθρώπους σου.
• Παιδί της πόλης είμαι εγώ...